Böbrekler metabolik faaliyetler sonucunda ortaya çıkan atıkların kandan temizlenmesi için çok gelişmiş bir filtre aracı gibi çalışır. Bu görev iyi yapılamadığında atıklar kanda birikmeye başlar. Üre isimli atık maddenin kanda birikmesine üremi adı verilir. Bu makalemde üreminin en sık nedeni olan kronik böbrek yetmezliğinden bahsetmek istiyorum.
Aslında böbrekler o kadar yüksek çalışma kapasitesine sahip organlardır ki, sorun iyice ilerlemeden pek belirti olmayabilir, hastalık anlaşılmayabilir.
Dahiliye polikliniklerinde sık rastlanan bir durumdan söz ederek konuya biraz daha yakından girmek istiyorum. İki eli belinin iki yanında, ‘böbreklerim ağrıyor’ diyerek polikliniğe gelen bir kişi hele şeker hastası ise endişesi yüzünden olunacak halde olur. Hemen belirtmeliyim ki böbrek ağrısının iki tarafta birden olması çok sık rastlanan bir durum değildir. Şeker hastalığının tek taraflı ya da iki taraflı böbrek ağrısına neden olması da alışılmış bir durum değildir. Diyabetik nefropati isimli makalemde de anlatmış olduğum gibi şeker hastalığının böbreklere etkisi önemlidir ama bu durum öyle sessizce, hadi daha keskin bir ifade ile söyleyeyim, öyle kalleşçe gelir ki doğru dürüst takipte olmayan bir kişi böbreklerinin hasta olduğunu başlangıç yıllarında böbreklerinin hasta fark edemeyebilir, ancak ileri safhada iken öğrenebilir.
Kronik böbrek yetmezliğinin birçok belirtisi olabilir:
* El ve ayaklarda karıncalanma.
* Dinlenmeyle veya iyi beslenmeyle düzelmeyen güçsüzlük, halsizlik ve durgunluk.
* İştahsızlık, bulantı ve kusma nedeniyle zayıflama.
* Ciltte kuruma ve kaşıntı.
* Ayak bileklerinde ve ayaklarda şişme.
* Sık idrara çıkma.
Kronik böbrek yetmezliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
* Şeker hastalığı.
* Hipertansiyon.
* Genetik hastalıklardan biri olan polikistik böbrek hastalığı.
* Bağışıklık sisteminin hastalıklarından olan lupus.
Glomerulonefrit olarak adlandırılan bir grup hastalık.
* İdrar akımını engelleyecek boyut ve yerleşimdeki böbrek taşları, böbrek kanserleri ve ileri derecede büyümüş prostat.
* İdrar yollarının ve böbreğin kronikleşmiş enfeksiyonları.
Kronik böbrek yetmezliği hayatı tehdit edebilecek derecede önemli bir hastalık olduğu için sebebe yönelik koruyucu önlemlerin büyük önemi vardır. Örneğin şeker hastalığının doğru tedavi ve takibi çok önemlidir. Hipertansiyonu olan kişilerde tansiyonun normal düzeyde seyretmesi için özen gösterilmelidir. Diğer nedenlerden biri belirlendiğinde de o nedene yönelik tedavi konusunda ihmalci davranılmamalıdır.
Böbrek yetmezliği en son evreye ulaştığında diyaliz kaçınılmaz hale gelir. Uygun donör bulunduğunda ise böbrek nakli yapılması son çare olabilir.
Sağlıklı ve mutlu kalmanız dileğiyle…